عیدی هایی که سرمایه می شوند
حدود دو سالی می شود، برای آنکه مردم صنایع دستی عیدی دهند، کمپینی تشکیل می شود. اما چرا برای آنکه صنایع دستی به یکدیگر هدیه دهیم تاکید می شود؟
تدبیر24 » امسال نیز مثل سال گذشته کمپینی با عنوان «آری به تولید ملی» با شعار نوروز صنایع دستی عیدی می دهم از سوی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان تهران راه اندازی شد.
صنایع دستی و هنرهای دستی ارزش افزوده دارند و هر چه بیشتر از عمر آنها بگذرد به قیمت آنها اضافه می شود و به عبارتی سرمایه محسوب می شوند. در گذشته نیز بسیاری از پادشاهان و بزرگان صنایع دستی کشور خود را به یکدیگر پیشکش می کردند.
در کتاب «نوروز باستانی» ترجمه و تالیف محمود رضا افتخار زاده نیز به هدایایی که بزرگان و پادشاهان در نوروز به یکدیگر پیشکش می کردند، اشاره شده است.
در این کتاب آمده است: «از امیر مومنان علی (ع) روایت شده که گروهی از دهگانان ایرانی به حضرتش ظرف های سیمین هدیه کردند که در آنها پالوده (فرنی) بود. فرمود: اینها چیست؟ گفتند: «امروز نوروز است!» فرمود: هر روز ما نوروز است!» پالوده ها را خورد و به هم نشینانش از آنها خوراند و ظرف ها را میان مسلمانان تقسیم کرد و هدیه ها را به جای خراج شان حساب فرمود.
همچنین هدایایی که پادشاهان کشورهای جهان به یکدیگر پیشکش می کردند از بهترین هنرها یا خاص ترین داشته های آن کشور بوده است. برای مثال از هند فیل، شمشیر، مشک و پوست هدیه می کردند، از چین و تبت مُشک، ابریشم، سکه و جام ها، از سِند طاووس و طوطی، از روم دیباج، فرماندهان و مرزداران و ارتش داران پیکان و نیزه ها آراسته به زر و سیم هدیه می کردند.
وزیران و دبیران، ویژگان و نزدیکان، جام های زرین و سیمین آراسته به گوهرها و جام های سیمین آراسته به زر هدیه می کردند. بزرگان و سرکردگان باز، عقاب، شاهین، یوزپلنگ و زین هدیه می کردند و بسا که مردی شریف تازیانه ای هدیه می کرد و از او پذیرفته می شد!
حکیمان حکمت هدیه می کردند و شاعران شعر، گوهرفروشان گوهر و چارپاپروران اسب های کمیاب و خر مصری و استر و ظریفان ابریشم چینی پالوده به گلاب و جنگاوران سپر و نیزه و پیکان و شمشیرسازان و زره بافان شمشیر و زره و جوشن و خود و نیزه هدیه می کردند. پوستین سازان و جامه فروشان، جامه ای از پوست خز، سنجاب، ابریشم و دیباج، صرافان سکه های زر و جام های سیمین پر از دینار هدیه می دادند.
مردم متوسط نیز دِرهم و دینار ضرب آن سال یا نارنج، گلابی و سیب پیشکش می کردند. منشی پادشاه اسم هدیه دهندگان و پاداشی را که پادشاه برای هر هدیه دهنده ای در نظر می گرفت را می نوشت و هدیه و پاداش ها در دیوان نوروزی ثبت می شد.
همچنین در این کتاب آمده است: حسن پسر وهب برای متوکل عباسی جامی زرین هدیه فرستاد که در آن هزار مثقال عنبر بود و به وی نوشت: هماره هزار سال مهرگان باد/ که تو از مهرگان به نوروز رسی.
خالد مهلبی نیز گوید: در روز نوروز برای متوکل عباسی پارچه ای زربفت و گل دوزی شده با نبانی عنبر که بر آن گوهرهایی با زر دوخته شده بود و زره، عصا و جامه ای بغدادی هدیه کردم. زیبایی جامه متوکل را شگفت زده کرد و بسیار خوشش آمد، جامه را خواست و آن را پوشید.»
به گزارش ایسنا، پارچه زربفت از ابریشم و نخ گلابتون (طلا یا نقره) بافته می شود و یکی از هنرها دستی است که هرچه از زمان بافت آن بگذرد به ارزش مادی آن اضافه می شود. در حال حاضر برای بافت زربفت، گُلابتون را کیلوی ۱۶ میلیون و ابریشم را کیلویی یک میلیون تومان تهیه می کنند. هنر بافت زربفت در دوره ساسانی و صفوی به اوج خودش رسید و این پارچه ها به اروپا و شرق آسیا صادر می شد، در واقع این پارچه حکم نفت و انرژی اتمی ما را داشته است.
خواجه غیاث الدین نقشبند یزدی هنرمند پارچه باف ایرانی بود که شهرت جهانی داشت و شاه عباس صفوی آثار او را به پادشاهان ممالک دیگر پیشکش می کرده است. ۹ قطعه از آثار امضادار غیاث الدین به جا مانده که یک نمونه آن در موزه ملی دوران اسلامی و مابقی در موزه های خارج از کشور نگهداری می شود.